Is industriële bouw de oplossing voor de woningnood?
Experts aan het woord
Iedere derde en vierde vrijdag van de maand nodigt Impact van New Business Radio experts uit om in gesprek te gaan over circulaire economie, duurzaamheid en hoe het bedrijfsleven en overheid echt impact kunnen maken. Glenn van der Burg vraagt Bram Van Rijt van industrieel bouwbedrijf VDL De Meeuw en Harold van de Ven en Atto Harsta van Building Balance om hun licht te laten schijnen op het ernstige woningtekort. Hoe lossen we het woningtekort op? Wat is er nodig om sneller en slimmer te bouwen? En hoe doen we dat op een verantwoorde, duurzame manier? Is industriële woningbouw de oplossing?
De Wooningbouw stagneert, het tekort is opgelopen tot wel 400.000 woningen: “Dat is gewoon een grote stad”, begint Glenn van der Burg de podcast. Atto Harsta beaamt dit. “We halen het streven voor 100.000 nieuw woningen lang niet. We komen niet verder dan 60.000 nieuwe woningen per jaar met de huidige bouwmethodes en regelgeving. Het tekort loopt op deze manier alleen maar op.” Het probleem heeft meerdere oorzaken, hoge rente, strenge regelgeving, te weinig bouwgrond, er zijn steeds meer kleine huishoudens, grond is een enorm verdienmodel en de bouwkosten stijgen. “We moeten echt met z’n allen iets anders gaan doen”, begint hij het gesprek stellig. “We zien mogelijke oplossingen, de kennis is er, maar we krijgen de oplossingen niet geïmplementeerd. “
De nadelen van traditionele bouw
Dat dit momenteel niet lukt komt volgens Bram Van Rijt van VDL De Meeuw onder andere door de manier waarop traditionele bouw is georganiseerd. Industriële bouwprocessen zijn volgens hem dé oplossing “Op een bouwplaats wordt er iedere dag een stukje bijgebouwd. Soms ligt de bouw stil omdat de benodigde materialen er niet waren of omdat de planning niet klopte.” Van Rijt vindt deze gang van zaken maar vreemd. “Als je een auto produceert wordt deze efficiënt in een fabriek in elkaar gezet, niet stapje voor stapje op de stoep. Waarom doen we dat wel met huizen?”
Huizen in blokken
MDL de Meeuw doet dit anders. Het bedrijf produceert circulaire huizenblokken van 3 bij 3 bij 6 meter in hun fabriek in Oorschot. ”We hebben een computersysteem waarin alle beschikbare onderdelen van de fabriek zijn geprogrammeerd.” Tijdens het ontwerpproces geeft het systeem aanwijzingen over welke type blokken waar gebruikt kunnen worden of wanneer iets juist niet kan. De computer stuurt de orders voor de juiste bouwblokken naar de fabriek. “Hierdoor hoeven niet alle medewerkers een diploma als architect te hebben. Ikzelf heb een achtergrond in werktuigbouw”, vertelt Van Rijt.
Deze blokken vervoeren zij vervolgens in grote hoeveelheden naar de bouwplaats. Daar aangekomen worden de huizen als lego in elkaar gezet. De blokken zijn ook weer demonteerbaar als het gebouw gesloopt moet worden. “Dit proces maakt het makkelijker om het doel van 100.000 woningen te halen.”
Bouwprocedures kunnen sneller
Een ander struikelblok, volgens Harold van de Ven en Atto Harsta, is de enorme hoeveelheid regelgeving, de langdurige bouwprocedures en vele bezwaarprocedures is het oordeel. “Het proces van idee tot realisatie duurt nu zo’n acht jaar, dat kan sneller. Maar hiervoor moeten de overheid en gemeentes meewerken.”
Twee recente projecten bewijzen dat het bouwproces wel degelijk sneller kan. Bram Van Rijt: “In 2023 hebben wij een woonwijk gemaakt voor 400 mensen in elf maanden tijd, van plan tot oplevering. Afgelopen jaar heeft VDL de Meeuw nog eens 500 appartementen gemaakt in twee jaar en acht maanden. Dit kon omdat de gemeentes Vlaardingen en Nijmegen meewerken aan een versneld industrieel proces.”
Biobased en opschalen
Het belang van biobased- en circulaire bouw moet wel worden meegenomen in dit industriële bouwproces, stellen alle drie de mannen vast. Industriële processen zijn makkelijk te combineren met biobased materialen. VDL de Meeuw heeft daarom een 3de productielijn ontwikkeld, speciaal voor biobased materialen. “We blijven de oude lijnen behouden, zodat de oude gebouwen circulair blijven.”
Het bedrijf wil zich gaan richten op opschalen, met name in de sociale woningbouw en de middenhuur. “We bouwen voornamelijk hoogbouw in de stad, tot tien lagen. We hebben geen ruimte voor grote rijtjeshuizen in het centrum.”
Continuïteit in deze sector is belangrijk. De orders bij de fabrieken moeten achter elkaar binnenkomen, en doorgaan. Een medewerker in de fabriek kan het werk doen van dertig arbeiders op de bouwplaats.”
De bouwwereld in 2035
Het streven is een nieuwe geaccepteerde manier van bouwen. “In 2035 vinden mensen de industriële biobased gebouwen net zo mooi als dat de jaren 30 woningen nu gevonden worden”, hoopt Atto Harsta. Nederland is de Landbouwnatie. We moeten deze landbouw inzetten voor biobased bouwen. Daar gaan we leidend in worden. De combinatie tussen industriële bouw en biobased bouwen zal een geheel nieuw straatbeeld opleveren.”
“In 2035 is VDL de Meeuw niet meer bezig met modulaire woningbouw, dan gaan wij de volgende crisis oplossen”, eindigt Bram Van Rijt zijn pleidooi.
De volledige uitzending is terug te luisteren op: New Business Radio | New Business Radio en via Spotify ** ** of Apple Podcasts.
