'Op weg naar sneller, betaalbaarder en duurzaam bouwen'

Het IOP richt zich op het versnellen en opschalen van innovaties binnen de woningbouwsector. De visie achter dit programma is dat de traditionele bouwmethoden te traag en inefficiënt zijn om de ambitieuze woningbouwdoelstellingen te halen. Het programma stimuleert daarom een transitie naar innovatieve bouwtechnieken die sneller, betaalbaarder en duurzamer zijn. Dit draagt niet alleen bij aan het oplossen van de woningnood, maar speelt ook in op bredere maatschappelijke vraagstukken zoals duurzaamheid, energietransitie en klimaatadaptatie. Door nieuwe bouwmethodes toe te passen en deze breder te implementeren, kan de sector efficiënter en effectiever bijdragen aan een gezonde, toekomstbestendige leefomgeving.

Fundamenten

De fundamenten van het IOP zijn gelegd in het Industrieel Woningbouw (IW)-programma van De Bouwcampus. In het kader van dat programma is vier jaar ervaring opgedaan met het opschalen van industriële bouwmethodes. Tijdens de Woontop in december vorig jaar werd de noodzaak tot versnelling opnieuw onderstreept en kreeg het IOP definitief vorm. “Wat we tijdens de Woontop zagen, is dat alle relevante partijen nu écht bereid zijn om samen te werken,” zegt Sebastiaan Hameleers. “Het programma moet de komende vijf jaar fungeren als versneller die bestaande initiatieven en innovaties helpt door te breken en op te schalen.”

Technologische innovaties

Het programma richt zich niet alleen op technologische innovaties, maar ook op het verbeteren van samenwerking en procesoptimalisatie. Door initiatieven te bundelen en een ecosysteem te creëren waarin succesvolle innovaties breed worden toegepast, wordt de woningbouwsector fundamenteel getransformeerd. Zo moet binnen vijf jaar minstens de helft van alle nieuwbouwwoningen industrieel worden geproduceerd. Daarnaast worden vergunningstrajecten versneld door digitalisering en worden nieuwe methoden ontwikkeld voor een efficiëntere gebiedsontwikkeling. Dit leidt niet alleen tot snellere doorlooptijden, maar ook tot kostenbesparingen en een hogere kwaliteit van woningen.

Een van de kernstrategieën van het programma is de implementatie van industriële bouwstromen. “Industriële bouwstromen zorgen voor meer voorspelbaarheid en continuïteit in de woningbouw,” legt Sijtsma uit. “Door woningen grotendeels in fabrieken te produceren, kunnen we sneller en met minder faalkosten bouwen. Dit biedt enorme voordelen voor zowel bouwbedrijven als woningcorporaties.” Overigens gaat het volgens haar niet om bouwen alleen. “Het zit bijvoorbeeld ook in een betere doorstroming. Daarom moeten we ook goed kijken naar de verdeling van de bestaande woningvoorraad.”

Woondeals

Tegelijkertijd staan financieringsrisico’s en standaardisatievraagstukken een brede opschaling in de weg. Daarom wordt binnen het IOP gewerkt aan het versterken van woondeals en het versnellen van type- en systeemgoedkeuringen, zodat innovatieve bouwmethodes sneller op grote schaal kunnen worden ingezet.

Naast industrialisatie speelt digitalisering een cruciale rol in het verbeteren van de woningbouwsector. “Digitalisering is niet langer een luxe, maar een noodzaak,” benadrukt Hameleers. “We zien dat digitale toepassingen zoals BIM-gebaseerde vergunningverlening en digitale gebiedsontwikkeling enorme tijdwinst opleveren. Door automatisering kunnen bouwprocessen efficiënter worden ingericht en kunnen vertragingen in de besluitvorming worden verminderd.”

Open innovatie

Een ander belangrijk aspect van het programma is open innovatie. In de woningbouwsector wordt vaak gewerkt binnen vastomlijnde structuren, wat innovatie kan belemmeren. Open innovatie draait om samenwerking tussen alle betrokken partijen om gezamenlijke problemen op te lossen, zoals de netcongestie, regelgeving en duurzame infrastructuur. Door belemmeringen te adresseren en innovatieve oplossingen te implementeren, kunnen woningen sneller en efficiënter worden gerealiseerd. “We willen af van het versnipperde landschap en zorgen dat innovatie daadwerkelijk impact op de hele keten heeft,” zegt Sijtsma. “Dat kan alleen door samen te werken en kennis te delen.”

Om daadwerkelijk impact te maken, introduceert het IOP een reeks versnellers: innovaties die direct effect hebben en breed uitgerold kunnen worden. Zo zorgen industriële bouwstromen voor een snellere bouwtijd, digitale vergunningverlening voor snellere besluitvorming en netbewust bouwen voor efficiënter energiegebruik. “Versnellen betekent niet simpelweg harder werken, maar slimmer werken,” benadrukt Sijtsma. “Daar ligt de sleutel voor de transitie die we willen maken.”

Maatschappelijke innovatie

Ook maatschappelijke innovatie is binnen het programma een versneller. Het doel is niet alleen om huizen te bouwen, maar om leefbare, duurzame en sociale woonomgevingen te creëren. “Een thuis is meer dan een huis,” stelt Hameleers. “We moeten ervoor zorgen dat we niet alleen kwantiteit leveren, maar ook kwaliteit. Dat betekent dat we woningbouw slim koppelen aan maatschappelijke opgaven zoals mobiliteit en klimaatadaptatie.”

Het Innovatie & Opschalingsprogramma is opgezet als een vijfjarig traject. Deze lange termijnbenadering is bewust gekozen, omdat structurele verandering tijd nodig heeft. Waar vaak wordt gedacht dat snelheid en kwaliteit niet samen kunnen gaan, moet dit programma volgens het tweetal het tegendeel bewijzen. Door innovatie en samenwerking op de juiste manier te organiseren, kunnen zowel de snelheid als de kwaliteit van woningbouw worden verhoogd. De Bouwcampus gaat zich vooral bezighouden met programmalijn 1: Conceptuele en Industriële woningbouw. “We zijn dat momenteel aan het vormgeven en werken dat de komende tijd verder uit,” vertelt Sijtsma. “We moeten de complexiteit van het probleem omarmen en vanuit daar de juiste interventies plegen,” benadrukt Hameleers. “Dat is de enige manier om écht impact te maken.”

Wat levert het IOP op?

• Meer woningen, sneller gebouwd: dankzij industriële bouwmethoden en digitalisering.
• Lagere kosten: door efficiëntere processen en minder faalkosten.
• Hogere kwaliteit: woningen die beter aansluiten op duurzaamheids- en leefbaarheidsdoelen.
• Versnelde besluitvorming: door digitale vergunningverlening en gestroomlijnde processen.
• Sterkere samenwerking: een ecosysteem waarin overheid, markt en kennis samen innoveren.
• Maatschappelijke meerwaarde: woningen als onderdeel van toekomstbestendige, inclusieve woonomgevingen.